Antlya’da 300-400 yıllık düğmeli evler Kültür ve Turizm Bakanlığının desteği ile ayağa kaldırılıyor

Antalya’nın İbradı ilçesi Ürünlü Mahallesinde bulunan 300-400 yıllık “düğmeli evler” Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın başlattığı tarihi evlerin aslına uygun restore edilmesi ve gelecek nesillere taşınması kapsamında restore ediliyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün taşınmaz kültür varlıklarına yardım sağlanmasına dair yönetmelik kapsamında Antalya Röleve ve Anıtlar Müdürlüğünün kontrolünde aslına uygun, tarihi dokusu korunarak hummalı çalışmalar sonucu restore edilen yapılar, müze, otel, pansiyon, ev, konak, hediyelik ve yöresel ürünlerin satıldığı mekanlar olarak hizmet veriyor. İnşaatı sırasında iskele olarak kullanılması için dışarıda bırakılan ahşap kısımlarının düğmeye benzetilmesi nedeniyle “düğmeli ev” olarak nitelendirilen yapıların ayağa kaldırılması, bölge halkını da mutlu etti. Yıllara meydan okuyan “düğmeli evler”, turistlerin en çok ziyaret ettiği mekanlar arasında yer alıyor.

“Dedesinin dedesinden kalma evi restore ediyor”
Ürünlü mahallesinde kendisine miras yolu ile kalan ve yaklaşık 300 yıllık olduğu tahmin edilen 2 katlı düğmeli evi restorasyonunu yaptıran Hüda Onay, evlerinin 2009 yılında koruma altına alındığını ve 2 yıl önce ise restorasyonunun yapılması için projelendirildiğini söyledi. Proje aşamasında da Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan 40 bin lira kaynak sağlandığını söyleyen Onay, “Evimiz yaklaşık 250-300 yıllık bir düğmeli ev. Ev oturulamaz durumda atıl durumdaydı. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restorasyon projemizin onaylanmasından sonra restorasyon çalışmalarına başladık. Evimiz 2 katlı 5 odalı butik otel şeklinde restorasyon yaptırıyoruz. Bu ev dedelerimizden atalarımızdan kalan bir ev. Bu evin yaklaşık 300 yıllık ev olduğu biliniyor. Turizm Bakanlığımızın katkıları, yardım ve destekleri ile projelendirdik. Şu anda bitme aşamasına geldi. Amacımız tarihimizi ayakta tutup atalarımızdan gelen mirasımıza sahip çıkmaktır. Turizm Bakanlığından bir milyon TL destek aldık. Projelendirme aşamasında da 40 bin lira destek verildi. Evimizi bitirip yavaş yavaş bahçe düzenlemesi ile beraber butik otel ve restoran olarak faaliyete geçirmeyi düşünüyoruz. Bize destek olan Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy’a ne kadar teşekkür etsek azdır. Evlerimizi ayağa kaldırmak için bizlere büyük destek verdiler. Ayrıca köyümüzde daha restorasyonu devam eden 3 tane daha ev var. Onlarında restorasyonları kısa süre içerisinde tamamlanacak. Bize destek veren herkese teşekkür ediyoruz” diye konuştu.

“Restorasyon hassas bir iştir”
20 yıllık Restorasyon ustası Hilmi Bilgen, restorasyon işleri ile uğraştığını ve bölgede düğmeli evlerin restorasyon işlerini yaptığını söyledi. Restorasyon işlerinin hassas bir iş olduğunu söyleyen Bilgen, “Turizm Bakanlığı ve Anıtlar Kurulunun denetiminde restorasyon ve sıva işlerini yapıyorum. Evler tarihi düğmeli evlerdir. Bu evler atıl durumdaydı. Oturulamaz şekildeydi. Kültür ve Turizm Bakanlığının desteği ile bu tarihi evler yeniden ayağa kaldırılıyor. Bu işler zor ve sıkıntılı işlerdir. Taşların aralarına kadar temizleniyor, fırça çekiliyor, derz yapılıp dolguları yapılıyor. Bu şekilde evleri yeniden ayağa kaldırmaya çalışıyoruz. Restorasyonda mevcut olan yapıların orijinalliğini bozmamak için çok titiz davranıyoruz. Çürüyen kullanılmaz hale gelen sedir ağacından yapılmış ahşap dekoratif yapıların aynısını bire bir yaparak montajlarını gerçekleştiriyoruz. Restorasyon işini severek yapıyorum. Tabi ki tarihi ayağa kaldırmanın da mutluluğunu yaşıyorum” şeklinde konuştu.

“3 katlı düğmeli evin tarihi 400 yıla kadar uzanıyor”
Ürünlü mahallesinde yaşayan Gülsüm Özdemir ise Kültür ve Turizm Bakanlığının destekleriyle atalarından kalan 3 katlı düğmeli evin restorasyonunu yaptırdığını söyledi. Özdemir, “70 yaşındayım. Tarihi düğmeli evimizde restorasyon işlemlerine başladık. Tarihi evimiz 2009 yılında tescil edilerek koruma altına alınmıştı. Atalarımız bu evin 400 yıla kadar uzandığını söylüyorlar. Köyde çok yaşamadım. Köyden 7 yaşında çocukken ayrılmıştım. 55 yaşında köy aşkı yeniden başladı. yeniden köye döndüm. Köyü çok seviyorum. Burada olmaktan mutluyum” dedi.

“3 katlı, 10 odalı”
Tarihi düğmeli evin kendisine dedesinin dedesinden kaldığını anlatan Özdemir, “Benim evim köyün en eski evlerinden bir tanesi. 10 odalı bir ev. Biz bugüne kadar herhangi bir tadilat yapamadık. Ev yıpranmaya başlamıştı. Sağolsun Turizm Bakanlığımız tarafından projemize onay vererek bir milyon 200 bin lira ödenek ayrıldı. Kendilerine çok teşekkür ediyorum. Atalarımdan kalan bu tarihi evi bundan sonra bizde çocuklarıma ve torunlarıma kültür mirası olarak bırakacağım” diye konuştu.

“Ürünlü Mahallesinde 29 ev tescilli”
Ürünlü Mahallesi eski muhtarı Nutfullah Murat Yamansoy ise, “Ürünlü Mahallemizde 29 adet tescilli düğmeli evlerimiz vardır. Bazı düğmeli evlerimizin geneli 2 kattan oluşuyor. Yaklaşık 400 yıllık olan da 5 adet 3 katlı düğmeli evler mevcuttur. Düğmeli evlerin sahiplerinin yaptırmış oldukları proje Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından bu yıl 5 tanesi onaylandı. Şu anda 3 tanesinin restorasyonu devam ediyor. Tarihi yapıların yeniden ayağa kaldırılması için yapılan çalışmalar bizleri gerçekten çok mutlu etti. Turizm Bakanımız Sayın Mehmet Nuri Ersoy’a Antalya Anıtlar Kurulu yetkililerine desteklerinden dolayı ne kadar teşekkür etsek azdır” şeklinde konuştu.

300 yıllık geçmişten geliyor
Antalya’nın İbradı ve Akseki ilçelerinde geleneksel Osmanlı mimarisini yansıtan ve 300 yıllık geçmişe sahip düğmeli evlerin adı mimarisinden geliyor. Sedir katran ağacından kesilen ahşap, birbirinin içine kenetlenecek şekilde iskelet olarak kullanılıyor. Binaya yığılan taşlarda harç ve çimento kullanılmıyor. İskeletin dışarıda kalan kısımları da düğme gibi gözüktüğü için adına düğmeli (pişduvan) evler deniyor.
Dünyada düğmeli evler sadece Akseki ve İbradı bölgesinde
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü tarafından yapılan akademik çalışmalar sonucunda düğmeli evlerin dünyada sadece Akseki ve İbradı bölgesinde bulunduğu tespit edildi.