Bakan Dönmez Hedefimiz cumhuriyetin 100. yılında yerli gazımızı milletimizle buluşturmaktır

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Hedefimiz cumhuriyetin 100. yılında yerli gazımızı milletimizle buluşturmaktır” dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK), Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG), Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu’nun (TENMAK) 2021 Yılı Kesin Hesap Kanun Teklifi, 2023 Yılı Bütçe Kanun Teklifi ve Sayıştay raporlarının görüşüldüğü Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonunda bir sunum yaptı. Başkanlığını AK Parti Milletvekili Cevdet Yılmaz’ın yaptığı komisyonda konuşan Bakan Dönmez, ekim sonu itibarıyla elektrik enerjisi kurulu gücünün 103 bin 276 megavata ulaştığını belirterek, “2002 yılında 298 olan elektrik üretim tesisi sayısı, 38 katına çıkarak 2022 Ekim sonu itibarıyla 11 bin 276’ya ulaşmıştır. Elektrik üretimimizin kaynak bazında dağılımına bakıldığında; 2022 yılının ilk dokuz ayında toplam elektrik üretimimizin yaklaşık yüzde 44’ü yenilenebilir enerji kaynaklarından, yüzde 32’si kömürden, yüzde 22’si doğal gazdan sağlanmış olup, yerli ve yenilenebilir kaynakların payı yüzde 60 olarak gerçekleşmiştir” dedi.

“Hem ülkemizin iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik taahhütlerini yerine getiriyor hem de enerji arz güvenliğimizi sağlıyoruz”
İklim değişikliği ile mücadele çerçevesinde enerjide daha temiz kaynakların kullanılması ile dönüşüm yaşandığını ifade eden Bakan Dönmez, “Bu nedenle enerji üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payını artırarak hem ülkemizin iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik taahhütlerini yerine getiriyor hem de enerji arz güvenliğimizi sağlıyoruz” ifadelerini kullandı.
Bu yılın ilk 10 ayında işletmeye alınan elektrik üretim santrali sayısının yüzde 94’ünün yenilenebilir enerji kaynaklı olduğunu belirten Bakan Dönmez, yenilenebilir enerji kaynaklarının kurulu güç içindeki toplam payının ekim sonu itibarıyla yüzde 54,1 olduğunu söyledi. Türkiye’nin toplam yenilenebilir enerji kurulu gücü ile Avrupa’da beşinci, dünyada 12’ci sırada yer alarak yenilenebilir enerji alanında öncü olan ülkelerden biri olduğunu ifade eden Bakan Dönmez, “Hidroelektrikte Avrupa’da ikinci, dünyada dokuzuncu, jeotermal enerjide Avrupa’da birinci, dünyada dördüncü, rüzgar enerjisinde Avrupa’da yedinci, dünyada 12’nci, güneş enerjisinde ise Avrupa’da sekizinci, dünyada 16’ncı sırada yer almaktayız” diye konuştu.
Bakan Dönmez, yerli kömürün ekonomiye kazandırılarak Türkiye’nin enerji arz güvenliğinin sağlanması amacıyla yapılan arama çalışmaları sonucunda 2021 yılında taş kömürü dahil toplam kömür rezervinin 21 milyar tonu aştığını, üretimin ise 94,1 milyon ton olarak gerçekleştiğini ifade etti. Bakan Dönmez, son 20 yılda doğal gaz imkanı sundukları kişilerin sayısının 3 kattan fazla bir artışla 69 milyona yükseldiğini, 1,3 milyon olan doğal gaz abone sayısının ise 19,1 milyona çıktığını dile getirdi.

“Doğal gazda arz güvenliği noktasında bu kışı sıkıntı yaşamadan geçirmeyi hedefliyoruz”
Dönmez, şöyle devam etti:
“Boru hatları, sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG), yüzer depolama ve gazlaştırma ünitesi (FSRU) tesisleri ve yer altı doğal gaz depolama tesislerimiz sayesinde farklı kaynaklardan istediğimiz zamanda ve miktarda doğal gaz temin etme esnekliğine sahip olduğumuzdan arz güvenliği noktasında bu kışı sıkıntı yaşamadan geçirmeyi hedefliyoruz.”

“Güçlü filomuz ve azimli personelimizle yeni keşif müjdeleri verebilmek amacıyla 7 gün 24 saat inanç ve azimle çalışmaya devam ediyoruz”
Hem Karadeniz’de hem de Akdeniz’de sismik araştırma ve sondaj çalışmalarının devam ettiğini hatırlatan Dönmez, “Bu kapsamda iki sismik araştırma ve üç
derin deniz sondaj gemisinden oluşan filomuza kendi sınıfında dünyadaki beş sondaj gemisinden biri olan, 7. nesil, en son teknolojiyle donatılmış, 12 bin 200 metre derinliğe kadar sondaj yapabilme kabiliyetine sahip 4. sondaj gemimiz Abdülhamid Han’ı bu yıl dahil etmiş olduk. Güçlü filomuz ve azimli personelimizle yeni keşif müjdeleri verebilmek amacıyla 7 gün 24 saat inanç ve azimle çalışmaya devam ediyoruz” dedi.

“2022 yılında 150 kuyunun sondajının tamamlanmasını hedefliyoruz”
Deniz alanlarının yanı sıra kara alanlarında da hidrokarbon arama ve mevcut üretimi artırma çalışmaları çerçevesinde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından 2021 yılında 112 kuyunun sondajının tamamlandığı bilgisini veren Bakan Dönmez, “2022 yılında ise 150 kuyunun sondajının tamamlanmasını hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.

“Kara alanlarında yapılan çalışmalarda son 3 yılda toplam 223 milyon varil petrol eşdeğeri yeni rezerv bulunmuştur”
Çukurova petrol sahasında rezerv değeri 800 milyon dolar olan petrol keşfi gerçekleştirdiklerini hatırlatan Bakan Dönmez, şunları kaydetti:
“Bölgedeki üretilebilir petrol rezervinin yaklaşık 8 milyon varil olduğunu tahmin ediyoruz. Bunun yanı sıra Şırnak-Şehit Esma Çevik petrol sahası şu ana kadar 2022 yılında dünyada yapılmış en büyük ilk on keşif arasında yer alarak dikkati çekmektedir. TPAO son yıllarda hem karada hem de denizde arama çalışmalarına ağırlık vererek, sadece 5 sene önce günlük 37 bin varil olan yurtiçi hidrokarbon üretimini bugün itibarıyla 65 bin varil seviyelerine taşımıştır. Ayrıca kara alanlarında yapılan çalışmalarda son 3 yılda toplam 223 milyon varil petrol eşdeğeri yeni rezerv bulunmuştur.”
Dönmez, 2023’ün ilk çeyreği itibarıyla Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru hattından taşınan petrol miktarının günlük 600 bin varilden 1 milyon varile çıkacağını söyledi.

“Hedefimiz Cumhuriyetin 100. yılında yerli gazımızı milletimizle buluşturmaktır”
Bakan Dönmez, Fatih sondaj gemisinin gerçekleştirdiği 540 milyar metreküplük doğal gaz keşfi sonrası Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi’ne ilişkin yürütülen çalışmaların devam ettiğini belirterek, “Büyük bir gururla ifade edebilirim ki, projeyi yürüten çalışma arkadaşlarımın büyük gayreti sayesinde Sakarya Gaz Sahası keşiften ilk üretime kadar dünyanın en hızlı yapılan deniz saha geliştirme projesi olarak tarihe geçecektir. Hedefimiz Cumhuriyetin 100. yılında yerli gazımızı milletimizle buluşturmaktır” dedi.

“Akkuyu NGS’de çalışanların yüzde 80’i Türk”
Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde (NGS) dört reaktörün inşaatının aynı anda devam ettiğini ifade eden Bakan Dönmez, “Bu haliyle Akkuyu NGS dünyanın en büyük NGS şantiyesidir. Akkuyu NGS’de şu anda 20 binin üzerinde beyaz ve mavi yakalı personel çalışmaktadır. Bu çalışanların yaklaşık yüzde 80’i Türk vatandaşıdır. İnşallah 2023 yılı için nükleer yakıtın getirilmesi ve birinci ünitenin elektrik üretimine başlaması hedeflenmektedir” diye konuştu.
Bakan Dönmez, Covid-19 sonrası dönemde ekonomilerin toparlanma sürecine girmesinin ve talepteki hızlı artışın karşısında arzın yetersiz kalmasının yatırım eksikliği ve uluslararası krizler nedeniyle enerji fiyatlarının önce kademeli olarak sonrasında ise hızla yükseldiğine dikkati çekerek, “Tüm dünyada doğal gazdan kömür ve petrole kadar enerji kaynaklarında gerçekleşen hızlı fiyat artışları, günlük hayattan sanayi üretimine kadar birçok alanda dengeleri alt üst etmiştir” ifadelerini kullandı.

“Dünya genelinde yüksek doğal gaz ve kömür fiyatları, elektrik maliyetleri üzerindeki yukarı yönlü baskının yüzde 90’ını oluşturmaktadır”
Bakan Dönmez, dünya enerji fiyatlarını ele alarak, şunları söyledi:
“2020 yılında ortalaması varil başına 42 dolar olan brent petrolün fiyatı 7 Mart’ta 139 doları görerek 2008 yılından beri görülen en yüksek değere ulaşmıştır. Spot doğal gaz fiyatlarına baktığımızda ise 2020 yılında ortalama 115 dolar olan bin metreküplük doğal gazın (TTF) fiyatı 30 Ağustos’ta rekor kırarak 3 bin 332 dolara ulaşmıştır. Benzer şekilde, 2020 yılında ortalama 50 dolar olan Rotterdam kömürünün tonu 7 Mart’ta gün içinde 465 doları görerek tarihinin en yüksek değerine ulaşmıştır. Özellikle belirtmek isterim ki, dünya genelinde yüksek doğal gaz ve kömür fiyatları, elektrik maliyetleri üzerindeki yukarı yönlü baskının yüzde 90’ını oluşturmaktadır.”

“Kullandığımız doğal gazın yüzde 99’u, petrolün ise yüzde 92’si ithal edilmektedir dolayısıyla yüksek enerji fiyatları bizi etkiliyor”
Bakan Dönmez, “Kullandığımız doğal gazın yüzde 99’u, petrolün ise yüzde 92’si ithal edilmektedir. Bu nedenle dünyada gerçekleşen ve makul gerekçeler ile açıklanamayan yüksek enerji fiyatları ister istemez ülkemizi de etkilemektedir” dedi.

“Geçen yıl elektrik ve doğal gazda 100 milyar lira sübvansiyon (destek) yaptık”
Bakan Dönmez, yüksek fiyatlardan vatandaşların etkilenmemesi için destek verdiklerini belirterek, “Geçen yıl elektrik ve doğal gazda 100 milyar lira sübvansiyon (destek) yaptık. Söz konusu destek, bu yıl da artarak devam etmektedir. Mesken aboneleri için elektrikte düşük kademede yaklaşık yüzde 50, doğal gazda ise yüzde 75 devlet desteği ile vatandaşımız dünya enerji piyasalarında yaşanan yükselişlere karşı önemli ölçüde korunmaktadır. Ayrıca meskenlerde ekim ayı itibarıyla birim enerji başına Avrupa ülkeleri arasında vatandaşlarına en ucuz doğal gaz sağlayan üçüncü ülke iken, elektrikte ise dördüncü ülke konumundayız” diye konuştu.

“2030 yılına kadar elektrikli araç şebeke altyapısı için toplamda 3 milyar dolar yatırım yapılması beklenmektedir”
Bakan Dönmez, ilerleyen dönemde en önemli konu başlıklarından birinin elektrikli otomobiller olacağını ifade ederek, “Bu yüzden 2030 yılına kadar elektrikli araç şebeke altyapısı ile dağıtım, üretim ve yenilenebilir enerji teknolojileri için toplamda 3 milyar dolar yatırım yapılması beklenmektedir. Mevcutta 2 bin 147 istasyonda faaliyet gösteren halka açık 3 bin 640 elektrikli otomobil şarj noktasına sahip ülkemizde, 54 şirkete şarj istasyonu lisansı verilmiştir” ifadelerini kullandı.

“Elim maden kazası ile ilgili olarak gerçeğin ortaya çıkmasını müteakip ihmali bulunan her kim varsa gereği yapılacaktır”
Bakan Dönmez, Amasra’daki maden kazasında hayatını kaybeden madencilere rahmet dileyerek, “Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Amasra Taşkömürü İşletmesi Müessesesinde 14 Ekim’de meydana gelen ve 42 kişinin vefatı ile sonuçlanan elim iş kazası milletçe hepimizi derin bir yasa boğmuştur. Kazaya ilişkin olarak Amasra Başsavcılığı tarafından keşifli bilirkişi incelemesi yapılmış olup, bu incelemeler sonucunda bilirkişi ön raporu hazırlanmıştır. Kazaya ilişkin olarak başlatılan adli ve idari soruşturmalar Bakanlığımızca da tüm detaylarıyla takip edilmektedir. Diğer taraftan, TBMM Meclis Araştırması Komisyonunun konuya ilişkin çalışmalarını titizlik ve şeffaflık içinde sürdürdüğü de malumunuzdur. Bu elim kaza ile ilgili olarak gerçeğin ortaya çıkmasını müteakip ihmali bulunan her kim varsa gereği yapılacaktır” dedi.

“Vefat tarihinde sigortalıya ilişkin şartlar aranmaksızın hak sahiplerine aylık bağlanacaktır”
Bakan Dönmez, halihazırda TBMM Genel Kurulü gündeminde yer alan düzenleme ile kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucunda vefat eden madencilerin genel sağlık sigortası primi dahil, kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının terkin edileceğini ve vefat tarihinde sigortalıya ilişkin şartlar aranmaksızın hak sahiplerine aylık bağlanacağını belirterek, “Bu şekilde bağlanan aylıklara ilişkin primlerin eksik olan kısmı devletimizce ödenecektir. Ayrıca vefat eden madencimizin eş ve çocuklarından birisi, eşi ve çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere toplam bir kişi, ilgili mevzuatta aranan şartlara tabi olmaksızın kamu kurum ve kuruluşlarının sürekli işçi kadrolarında istihdam edilecektir” diye konuştu.
Bakan Dönmez, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının merkez teşkilatı için 2023 yılı bütçe teklifinin 18 milyar 861 milyon 264 bin lira olduğunu, MTA, MAPEG, TENMAK, EPDK ve NDK ile teklif edilen toplam bütçe tutarının ise 23 milyar 854 milyon 250 bin lira olduğunu söyledi. Bakan Dönmez’in sunumunun ardından Komisyon, bakanlığa bağlı kurumların yetkililerinin sunumları ve komisyon üyelerinin bütçeye ilişkin görüş bildirmesi ile devam etti.