Ege’li akademisyenden salgın hastalıklara yönelik matematiksek model projesi

Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Feyza Esra Erdoğan’ın yürüttüğü, “Covid 19 gibi salgın hastalıkların modellemesinde kullanılacak olan meta-metalik yarı Riemann manifoldların alt manifoldları” başlıklı proje TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun bulundu. Proje dahilinde Covid-19 gibi salgın hastalıkların modellenmesine yönelik geometrik çalışmalar gerçekleştirilecek.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, proje ekibini makamında ağırlayarak tebrik etti. Prof. Dr. Budak, “Ege Üniversitesi olarak, en çok proje üreten ve projesi TÜBİTAK tarafından en çok kabul edilen üniversiteler arasında zirvede yer alıyoruz. Doç. Dr. Feyza Esra Erdoğan hocamız ve ekibinin salgın hastalıklara yönelik geliştirdikleri proje TÜBİTAK tarafından desteklendi. Hocamızı ve ekibini tebrik ediyor, çalışmalarında başarılar diliyorum” dedi.
Doç. Dr. Feyza Esra Erdoğan’ın yürütücülüğünü yaptığı proje EÜ Fen Fakültesi Arş. Gör. Dr. Şerife Nur Bozdağ’ın ve Adıyaman Üniversitesinden Prof. Dr. Selcen Yüksel Perktaş’ın araştırmacı olarak yer alıyor.

Literatüre katkı sağlayacak
Proje hakkında bilgi veren Doç. Dr. Erdoğan, “Metalik manifold esasen belirli kriterleri karşılayan fazladan tensör alanına sahip bir Riemann metrik manifold olarak göz önüne alınabilir. Riemann metrik manifoldlarının önemli uygulamaları vardır. Bu uygulamalardan biri de Covid-19 salgınının modellenmesi ile ilgilidir. Bu alanda çalışan Bekiros ve Kouloumpou gibi araştırmacılar Covid-19 ve benzeri salgınları modelleyen ‘SBDIEM’ adını verdikleri bir yaklaşım geliştirmişlerdir. Bu modelin matematiksel yapısı, Riemann manifolduna, manifold üzerindeki Brownian hareketine ve Brownian hareketin Stokastik diferansiyel denklemine dayanmaktadır. Buradan Riemann manifoldunun mevcut problemler için model olarak kullanılabilecek geometrik bir yapı olduğu görülebilir. Bu projede metalik manifoldlardan daha güçlü ve kesin sonuçların elde edilebileceği bir yapı yardımı ile yeni bir manifold türü tanımlayarak yukarıda saydığımız çalışma alanlarında kullanılmak üzere literatüre katkı sağlayacağız” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Erdoğan konuşmasının devamında, “Metalik manifoldları ve ilk kez ortaya koyacağımız meta-metalik-Chi oranını birleştirerek, yeni bir manifold sınıfı tanımlayacağız. Yarı-Riemann manifoldlar, Riemann manifoldlarıda içine alan ancak metriğin pozitif tanımlı olmamasının getirdiği durumdan kaynaklı daha zengin bir geometriye ve uygulama alanına sahip manifoldlardır. Öncelikle Riemann manifoldlarda tanımlayacağımız bu yeni manifold türünü, yarı-Riemann manifoldlara taşıyarak, yapacağımız çalışmayı fen ve mühendislik bilimlerinde daha kesin sonuçların elde edilebileceği problemlerin çözülmesine imkan sağlamış olacağız” diye konuştu.

"Salgın hastalıkların yayılım hızını ve seyrini incelemede kullanabileceğiz"
Projenin amacından da bahseden Doç. Dr. Erdoğan, “Bu proje dahilinde öncelikli amacımız Covid-19 ve benzeri salgın hastalıkların modellenmesinde üzerinde çalışıldığında daha tutarlı sonuçların elde edilebileceği yeni bir manifold kavramı ortaya koymaktır. Üzerinde yaşadığımız dünyayı bir manifold olarak düşündüğümüzde bu manifold üzerinde meta metalik yapıyı kullanarak yapacağımız modellemeyi salgın hastalıkların yayılım hızını ve seyrini incelemede kullanabileceğiz” diye belirtti.