İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan oldu

İran’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda oyların yüzde 53.7’sini alan Türk kökenli Tebriz Milletvekili Mesud Pezeşkiyan, ülkenin 9’uncu cumhurbaşkanı oldu.
İran’da 14’üncü dönem cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından başlayan oy sayım işlemi sona erdi. Türk kökenli Tebriz Milletvekili Mesud Pezeşkiyan, oyların yüzde 53.7’sini alarak ülkenin yeni cumhurbaşkanı oldu. Reformist Pezeşkiyan’ın rakibi olan eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri muhafazakar Said Celili ise oyların yüzde 44.4’ünü aldı. Yüksek Seçim Kurulu Sözcüsü Muhsin İslami oy sayım işleminin ardından yaptığı açıklamada, “Mesud Pezeşkiyan, İran’ın 14’üncü dönem cumhurbaşkanı olarak seçildi. Pezeşkiyan 16 milyon 384 bin 403 oy alırken, Said Celili ise oyların 13 milyon 538 bin 179 ‘unu aldı” ifadelerini kullandı.

Katılım oranı yüzde 49.8
İran’da seçimin ikinci turuna katılım oranı, ilk tura göre yüzde 9.8 artış gösterdi. Yüksek Seçim Kurulu Sözcüsü İslami, seçime katılım oranının yüzde 49.8 olduğunu belirterek ülke genelinde ve yurt dışındaki temsilciliklerde toplam 30 milyon 530 bin 157 seçmenin sandığa gittiğini vurguladı.

İran Türkü Pezeşkiyan
İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan 1954’te İran’ın Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Mahabad kentinde İran Türkü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Soyadı Farsça’da "doktorlar" anlamına gelen Pezeşkiyan, eğitimini Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nde tamamladı. Pezeşkiyan 1980-1988 yılları arasındaki İran-Irak savaşında hem asker hem de doktor olarak görev yaptı. Savaşın ardından Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesinde genel cerrahi bölümünde eğitimine devam eden Pezeşkiyan, 1993 yılında ise kalp cerrahisi uzmanlığını aldı, 1994-1999 yılları arasında 5 yıl boyunca Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak görev yaptı.

Siyasi hayatı
1997 yılında Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde Sağlık Bakanı Yardımcısı olarak siyasi hayatına başlayan Pezeşkiyan, 2001-2005 yılları arasında Sağlık Bakanlığı koltuğuna oturdu. Eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın iktidara gelmesiyle birlikte iki yıl boyunca siyasetten uzak kalan Pezeşkiyan, 2008 yılında İslami Şura Meclisi’nin 8’inci döneminde Doğu Azerbaycan eyaletini temsilen meclise girmeyi başardı.
2013 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde adaylık başvurusunda bulunan Pezeşkiyan, Ekber Haşemi Rafsancani’nin adaylığını koymasının ardından yarıştan çekildi. Pezeşkiyan, 2016 yılında ise İran Meclis Başkan Yardımcısı olarak 4 yıl görev yaptı. 2021 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yeniden adaylık başvurusunda bulunan Pezeşkiyan’ın adaylığı Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından reddedildi. Pezeşkiyan, 1 Mart’ta yapılan 12. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde ise yeniden Tebriz Milletvekili olarak meclise girdi.

Ne olmuştu?
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin 19 Mayıs’ta helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından gerçekleştirilen Anayasayı Koruyucular Konseyi toplantısında 14’üncü dönem cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 28 Haziran’da yapılması kararlaştırılmıştı. Seçimlerde adaylardan hiçbirinin yüzde 50 barajını aşamaması sonucu ilk turda 10 milyon 415 bin 191 oy alan Pezeşkiyan ile 9 milyon 473 bin 298 oy alan Celili’nin ikinci tura kaldığı açıklanmıştı.