Plansız vegan beslenme, çocuk gelişimini olumsuz etkiliyor

Son günlerde çocukların vegan beslenmesi tartışma konusu olurken, aileleri ikiye bölen "Çocuklarda Vegan Beslenme" konusunu OFM Antalya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Engin Kutay değerlendirdi. Dr. Kutay, çocuklarda vegan beslenmenin doktor kontrolünde uygulanabileceğini belirterek, doktor kontrolünde olmadan yapılan vegan beslenme metodunun çocuk gelişimine olumsuz etkisi olduğuna dikkat çekti.

"Veganlarda obezite az görülüyor"
Çocukların vegan beslenmesi hakkında görüşlerini dile getiren Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Engin Kutay, “Yapılan bazı araştırmalarda veganlarda obezite aterosklerotik kalp hastalığı daha az görülmektedir, ayrıca daha sağlıklı bağırsak florasına sahip olmaktadırlar. Beslenmesi iyi planlanmamış ve sadece hayvansal gıdalardan alabileceği vitamin ve minerallerin takviyesini alamazsa yeterli ve dengeli beslenmeden bahsedemeyiz” dedi.

"Plansız vegan beslenme çocuk gelişimini engelliyor"
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Engin Kutay, vegan beslenme ile ilgili dünya genelinde yapılan araştırmalar hakkında da bilgiler aktardı. Dr. Kutay, yapılan araştırma sonuçlarına göre; vegan beslenen çocukların ergenliğe daha geç girdiğini, doğru planlama yapılmadan vegan beslenen çocukların gelişiminde gerileme görüldüğünü aktardı. Dr. Engin Kutay, "İyi ayarlanmamış vegan beslenme çocukların gelişiminin ve boyunun yaşıtlarından daha geri olduğu görülmektedir. Ancak bazı araştırmacılar vegan beslenme ile ergenliğe daha geç girilebileceğini ve ergenlik sonunda boy gelişimini yakalayabileceğini belirtseler bile daha çok araştırma yapılması gerekmektedir. Eğer illaki vegan beslenme yapılacaksa diyet ayarlanmalıdır. Mesela kuru fasulye, bezelye, mercimek, yer fıstığı ve soya gibi besinleri almak protein alımını sağlayabilir. Ancak vegan olmayan çocuklara göre daha fazla porsiyon almalılar çünkü bitkiler her zaman süt, et, yumurtada bulunan protein seviyesine ve biyoyararlanımına sahip değildir. Bitkilerden alınan demir hayvansal gıdalardan alınan kadar emilimi biyoyararlanımı fazla değildir. Bundan dolayı da demir eksikliği anemisi veganlarda sık görülür. Bunu dengelemek için dışarıdan ek demir ve demir emilimini artıran C vitamini, bol turunçgiller gibi gıdalarla beraber alınmalıdır.
Hayvansal gıdalardan alınan B12 vitamini eksikliği için de B12 içeren vitaminler ve bazı fermente gıdalar spirulina nori ve klorella yosunu gibi gıdalarda az miktarda bulunabilir ve diyete eklenmelidir. Kalsiyum olarak da bitkilerde oksalatlar ve fitatlar olduğu için kalsiyum emilimini engeller, ıspanak, pancar, pazı yüksek kalsiyum olması yanında oksalatları da yüksek olması onları zayıf kalsiyum kaynağı yapar. Çin lahanası, lahana, şalgam düşük oksalat olması nedeni ile iyi bir kalsiyum kaynağıdır. Aynı zamanda soya, beyaz fasulye, badem, tahin, incir ve portakal da iyi kalsiyum kaynağıdır. EPA, DHA, omega-3 yağ asitleri soğuk suda bulunan balıklarda boldur. Veganlar için dışarıdan mutlaka takviye alınmalıdır. Ayrıca keten ve chia tohumu kanola, kenevir, ceviz gibi gıdalarda da vardır. Ayrıca ülkemiz 36. paralel üstünde olduğu için güneş ışınları paralel gelmektedir ki bu da deriden yeterli D vitamini oluşturamamaktadır. Bir de vegan olanlarda daha çok D vitamini eksikliği olur, bu durumda da D vitamini takviyesi de almak gerekir" ifadelerini kullandı.

"Vegan beslenen çocuklarda vitamin ve mineral eksikliği oluyor"
Vegan beslenen çocukların metabolizması hakkında bilgiler aktaran Dr. Engin Kutay, ailelere uyarılarda bulundu. Plansız vegan beslenmenin çocuklar için gerekli vitamin alımını engellediğini, dengeli beslenme düzeninin bozulduğunu aktaran Dr. Kutay, "Çocukların vegan beslenmesi kalsiyum ve D vitamini eksikliği, demir eksikliği, çinko eksikliği, B12 vitamini eksiliği ve EPA, DHA, omega-3 yağ asitleri eksikliğine neden olabilir. Bunları birkaç cümle ile açıklarsak D vitamini ve kalsiyum metabolizması çocuklarda kemik metabolizmasını olumsuz etkiler ve yaşıtlarına göre boy kısalığı ve gelişme geriliğine neden olabilir. Demir elementi çocuk gelişimi için çok önemlidir, eksikliğinde anemi mental fonsiyonlarda gerilik gibi belirtiler oluşabilir. Çinko eksikliği de gelişme geriliğine neden olabilir. B12 vitamini azlığı motor ve mental geriliğe neden olabilir. EPA, DHA, omega-3 yağ asitleri beyin gelişiminde çok önemlidir. Ayrıca çocuklar az yedikleri ve mideleri küçük olduğu için en az gıdadan maksimum verim alma şeklinde olmalıdır ki bu sadece vegan diyetle sağlanamayabilir. Bebeklik zamanında hızlı büyüdükleri için de vegan beslenme yetersiz kalıp vitamin ve mineral eksikliğine neden olabilir. Bundan dolayı dengeli beslenmeden bahsedemeyiz" diye konuştu.

Bebeklerde ek gıdaya geçiş ne zaman olmalı
OFM Antalya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Engin Kutay, çocuklarda ek gıdaya geçiş dönemi ve ek gıdaya geçiş döneminde nasıl beslenmesi gerektiği hakkında da bilgiler aktardı. Kutay, sözlerini şu ifadelerle tamamladı:
"Bebekler ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmelidirler ve ayda bir çocuk doktoru kontrolünde kilo ve gelişimleri takip edilmelidir. Ek gıdalara 6. aydan sonra başlanmalı ve aynı anda iki yeni gıdaya başlanmamalıdır. Anne sütü ile beslenip gelişim geriliği olan veya sadece mama ile beslenen bebekler 4. aydan itibaren ek gıdaya başlayabilir. Daha önce bahsettiğimiz gibi sadece bitki ile beslenen çocuklarda kalsiyum ve D vitamini eksikliği, demir eksikliği, çinko eksikliği, B12 vitamini eksiliği ve EPA, DHA, omega-3 yağ asitleri eksikliği gelişebilir."